BHV en ontruiming

Voorbereiding van een ontruiming

1. Redenen van ontruiming

• Situaties waarin de veiligheid van de mensen in het gebouw of complex in gevaar kan komen.
  => Brand, wateroverlast, ongeval met gevaarlijke stoffen, bommelding, dreiging van buitenaf  (gaswolk).
• DOEL: Ervoor zorgen dat alle aanwezige personen op een effectieve en efficiënte manier het gebouw of complex verlaten.
• BELANGRIJK : Zorg dat iedereen weet wat hem te doen staat.
• ONTRUIMING: Gehele of gedeeltelijke ontruiming.
• TAAK BHV-er: Controle gebouw/complex en begeleiden mensen, controle veilig verloop ontruiming.
• BESLUIT: Vastgelegd door werkgever. Ploegleider, Coördinator/hoofd BHV, directie.

2. Afspraken over de gang van zaken bij ontruiming

• Arbo-wet
  “Iedere werkgever is op grond van de Arbo-wet verplicht voor een ontruimingsprocedure te zorgen.”

• Algemeen
  – Brandveiligheidsmaatregelen aan het gebouw/complex.
  – Middelen bedoeld voor hulp bij niet-zelfredzame personen.

• Ontruimingsprocedure
  – Is onderdeel van het BHV-plan
  – Beschrijving hoe een ontruiming plaats vindt.
  – Hoe het is beschreven is aan de werkgever: instructiekaarten, ontruimingsplan , -procedure.

• Afhankelijkheden van beschrijving
  – Type bedrijf/instelling.
  – Type gebouw/werkplek.

• Inhoud ontruimingsplan
  – Redenen voor ontruiming.
  – Wijze van informeren en instrueren aanwezigen.
  – Wie geeft opdracht tot ontruimen.
  – Wijze waarop BHV-er(s) worden gewaarschuwd.
  – Wijze waarop aanwezigen hun werkplek veilig achterlaten.
  – Omgang met persoonlijke eigendommen.
  – Omgang met niet-zelfredzame personen. (Speciale aandacht BHV?!)
  – Wijze van controle of iedereen de werkplek verlaten heeft.
  – Wijze van registreren of iedereen aanwezig is op de werkplek.
  – Wijze van ontruiming per afdeling/etage
  – Wie eventueel met een bepaalde taak op de werkplek achterblijft.
  – Wijze van verzamelen (verzamelplaats per afdeling/etage).
  – Wijze van bescherming eigendommen van de aanwezigen.

• Instructie en voorlichting over handelen bij een incident.
  – Een wettelijke verplichting
  – Personeel moet op de hoogte zijn van de vluchtwegen en –aanduidingen.
  – Verhogen zelfredzaamheid personeel en efficiëntere verloop ontruiming.
  – Personeel moet kunnen herkennen wie BHV-er zijn (en weten wat de BHV-taken zijn)
  – Hoe sneller BHV wordt gealarmeerd, hoe groter hun inzet zal kunnen zijn.

• Omgang met niet-zelfredzame personen.
  – Afspraken dienen worden gemaakt over de begeleiding bij en ontruiming.
  – Speciale aandacht BHV?!

• Gasten
  – Bezoekers worden door gastheer meegenomen bij  een ontruiming.
  – Overige bezoekers worden door BHV begeleid.

3.  Voorzieningen en middelen voor een veilig verloop bij ontruiming

• Vluchtwegen
  – Ieder gebouw dient over vluchtwegen te beschikken.
  – Aangegeven met goed zichtbare vluchtwegaanduidingen.
  – Aanduidingen dienen ook bij stroomuitval zichtbaar te zijn door noodverlichting.
  – Vluchtwegen buiten het gebouw moeten verlicht zijn.
  – Vluchtwegen en –deuren moeten altijd vrij zijn van obstakels die vluchten belemmeren.
  – Bij ontruiming moet iedereen het gebouw via de voor hem geldende vluchtroute verlaten.
  – Bij ontruiming geeft de BHV-er aanwijzingen aan de medewerkers om de vluchtroutes te volgen.
  – De BHV-er moet de vluchtroutes kennen (van zijn afdeling/etage), zodat deze de aanwezigen altijd een veilig vluchtroute kan aanwijzen.
  – De BHV-er heeft aandacht voor crowd control: Beheersen van de mensenstroom om paniek en gevaarlijke situaties te voorkomen.

• Nooduitgang
  – (Nood)uitgangen vormen het laatste deel van de vluchtroute naar buiten.
  – Moeten altijd zonder hulpmiddelen kunnen worden geopend.
  – In geval van ontruiming moet vaak de BHV-er  mensen aanmoedigen om de nooduitgang te  gebruiken. (ervaring)

• Nooddeur
  – Deze deuren zijn voorzien van “Nooddeur vrijhouden” of “Nooduitgang”.
  – Deze deuren moeten voorzien zijn van verlichting.
  – Deze deuren kunnen voorzien zijn van een panieksluiting.

• Panieksluitingen
  – Vluchtdeuren met een panieksluiting kunnen alleen aan de binnenzijde worden geopend.
  – De deur gaat open door tegen een horizontale stang te duwen.

• Compartimentering
  – Afscheiding van onderdelen van het gebouw met muren en wanden van een bepaalde brandwerendheid, zodat de brand gedurende die tijd binnen dat deel van het gebouw blijft.
  – Bepaalde brandwerendheid: 30 of 60 minuten.
  – Voorwaarde scheidingswanden vormen een gesloten geheel
  => Deuren gesloten en er zijn geen kieren of gaten in de wand aangebracht.

• Zelfsluitende brandwerende deuren
  – Moeten een zelfsluitende brand- en/of rookwerende scheiding garanderen.
  – Deze deuren gaan bij een brandmelding automatisch dicht zodra de kleefmagneet de werking verliest.
  – De BHV-er zal een op andere wijze vastgezette deur moeten vrijmaken om brand en/of rook binnen of buiten het compartiment te houden.

• Noodverlichting
  – Het verlichten van vluchtwegen.
  – Zorgen voor oriëntatie als de normale verlichting niet meer werkt.
  – Deze verlichting gaat automatisch aan als de stroom uitvalt.
  – Slecht zichtbare vluchtwegen en nooduitgangen moeten voorzien zijn van adequate noodverlichting.
  – Arbeidsplaatsen met bijzondere gevaren bij uitvallen van kunstlicht moeten voorzien zijn van  adequate noodverlichting.
  – Individuele verlichting is vereist als noodverlichting niet mogelijk is.
  – Soorten:
  _ 1) Algemene noodverlichting
  => Om bij stroomuitval in het bedrijf waar mensen verblijven en werken de  weg naar buiten aan te geven.
  _ 2) Transparantverlichting (vluchtwegsignalering)
  => Aangeven vluchtroute, uitgangen en nooduitgangen.
  => Deze verlichting moet ALTIJD branden, zolang er mensen in het gebouw zijn.
  => Achtergrond is groen, tekst/afbeelding is wit.
  => Moet altijd direct in het zicht hangen.
  => Tekst/afbeelding moet goed leesbaar zijn. (grootte)
  _ 3) Treden- of hellingverlichting
  => Aanschijnen van trappen/hellingen die deel uitmaken van de vluchtroute.
  _ 4) Nacht(nood)verlichting
  => Moet aangaan als de normale verlichting uit is gedaan van zonsondergang tot zonsopgang.

• Liften
  – Liften mogen bij brand niet worden gebruikt!, behalve de brandweerlift.
  – Liftschacht is vaak rookkanaal bij brand.
  – Gebruik bij brand alleen de trap(penhuizen)
  – Bij brand gaan liften automatisch naar de hoofdstopplaats.

• Brandweerlift
  – Uitsluitend beschikbaar voor de brandweer, NIET voor de BHV.

• Brandweerstand
  – Stand van schakelaar in de lift. (Sleutelcontact circa 2 meter boven de vloer.)
  – Lift gaat automatisch naar de hoofdstopplaats (meestal: begane grond)
  – Lift kan alleen vanuit de  de lift worden bediend.

• Rook- en warmteafvoer-installaties
  – Zorgen voor het afzuigen van rook en warmte via het dak.
  – Zorgen voor een rookvrije laag bij de vloer voor behouden van zicht.
  – Afvoer via het dak.

• Brandweeringang
  – Brandweerkluisje bij brandweeringang voorziet de brandweer bij afwezigheid van personeel van sleutels als nog het pand te kunnen betreden.
  – Het brandweerkluisje is voorzien van een inbraakalarm.
  – De brandweer heeft minstens toegang tot 1 van de toegangen bij automatisch alarm.

• Brandweeropstelplaats
  – Afspraken kunnen worden gemaakt met de brandweer over de opstelplaats, zodat de brandweer
  ongehinderd haar werk kan doen.
• Reddingsmiddelen
  – Hulpmiddelen om niet-zelfredzame personen te helpen in noodsituaties.
  – De leverancier dient instructie te geven over gebruik van het reddingsmiddel.
  – BHV-ers dienen getraind te zijn in het gebruik van reddingsmiddelen
• Megafoon of omroepinstallatie
  – Apparatuur gebruikt om mensen OP AFSTAND aanwijzingen te geven, informatie te verstrekken.
• Verzamelplaats
  – Een plek waar medewerkers en derden zich melden bij een ontruiming.
  – BHV-bord: “Verzamelplaats”.

4. Gedrag van mensen bij een ontruiming

• Brandgevaar niet herkend.
  – Mensen blijken gevaren van brand niet te herkennen.
  – Mensen blijken te lang te wachten met vluchten è te gefocust op wat ze doen.
  – Mensen blijken bij een ontruiming ook door rook lopen.
  – Mensen die bekend zijn met de situatie blijken eerder door rook te lopen.

• Brandalarm leidt niet tot de gewenste reactie.
  – Mensen reageren vaak pas laat op een brandalarm è zien alarm niet als noodzaak voor           ontruiming.
  – Als geen rook of vlammen worden waargenomen è geen noodzaak om de situatie te verlaten.
  – Mensen passen hun gedrag aan aan anderen
  => INFORMATIE OVER DE SITUATIE IS VAN BELANG OM IN ACTIE TE KOMEN.

• Vluchtrouteaanduidingen worden nauwelijks gebruikt.
  – Mensen maken niet of nauwelijks gebruik van de groen vluchtrouteaanduidingen.
  – Mensen zijn zich vaak niet bewust van de aanwezigheid van de nooduitgangbordjes.
  – Mensen gebruiken de voor hen bekende route naar buiten, eerder dan de vluchtroutes.

• Inzet BHV leidt tot kortere reactietijd.
  – Mensen volgen instructie van mensen met autoriteit (BHV) ALS de instructies overeenkomen met de eigen beoordeling van de situatie.
  – Inzet van getrainde BHV-ers bij ontruiming blijkt tot 10x korte reactietijd te leiden, dan bij inzet van niet-getraind personeel.

• Geen paniek bij brand.
  – Mensen blijken bij het zien van brand niet in paniek te raken.
  – Doen juist niets, blijven staan kijken of gaan door met waar ze mee bezig zijn.
  – Bij een ontruiming helpen mensen elkaar.
  – Mensen met “autoriteit” kunnen een grote groep mensen op gecontroleerde wijze in veiligheid brengen.
  

---

Lees:

• Basisopleiding Bedrijfshulpverlener, NIBHV 2011