niet-spoedeisende eerste hulp

Niet-spoedeisende eerste hulp (NEH)

1. Uitwendige wonden

1.1. Oorzaken en kenmerken uitwendige wonden

• Kenmerken uitwendige wonden
  –     Huid is beschadigd.
  –     Mogelijk ook spieren, pezen of botten beschadigd.

• Oorzaken uitwendige wonden
  1) Schaven of schuren.
  – Oppervlakkig, maar pijnlijk.
  – Soms vuil in de wond.
  2) Snijden.
  – Bloedvaten doorgesneden.
  – Relatief minder pijn dan bij schaven/schuren.
  – Diepere wonden: beschadiging van onderliggende weefsels.
  3) Steken.
  – Inwendige beschadiging van onderliggende weefsels.
  – Bloed minder hevig dan een snijwond.
  4) Scheuren.
  – Iemand blijft met zijn huid ergens achter hangen.
  – De scheur in de huid bloed minder hevig dan een snijwond.
  – De scheurwond is pijnlijk.
  5) Afknellen.
  – Mogelijk ook afrukken van de vinger(top).
  – Wond bloed in het begin niet zo heel erg. (samengetrokken bloedvaten).
  – Wond begint late hevig te bloeden.

• Infectiegevaar
  – Alle wonden zijn besmet met een virus of bacterie, waardoor je ziek kunt worden, omdat de
  bescherming van de huid is doorbroken.
  – Mogelijke infectiegevaar => goede wondverzorging moet bijdragen tot het voorkomen van
  infecties.

• Zeer ernstig uitwendig bloedverlies
  – In korte tijd komt veel bloed vrij in de omgeving.
  – Zeer ernstig bloedverlies aan de ledematen is zelden levensbedreigend.

1.2. Beoordeling van het slachtoffer

• Verschijnselen uitwendige bloedingen
  – Het slachtoffer verliest bloed en heeft pijn.
  – De hoeveelheid bloedverlies is afhankelijk van de wond.

1.3. Handelen van de BHV-er

• Algemeen
  – Melden bij alarmnummer bij zeer ernstig uitwendig bloedverlies.
  – Overig hoeft het interne alarmnummer of 112 niet te worden gebeld.
  –  Na eerste Hulp van ernstige verwondingen aan gezicht en handen en bij ernstig bloedverlies
  => arts raadplegen of SEH (ziekenhuis).

• Melding
  – WIE: Naam en telefoonnummer.
  – WAT: Wat voor letsel?

• Aanleggen verbanden       
  – Dekverband met wondsnelverband.
  – Snelverband.
  – Wonddrukverband.

• Inhoud verbanddoos          
  – Inhoud verbanddood met afgestemd zijn op de letsels die in het bedrijf kunnen voorkomen.
  – Zie bijlage 5: Minimuminhoud verbanddoos.

1.4. Wondbehandeling

• Soorten verwondingen
  – Lichte verwondingen:                  
  => Klein, ondiep en niet te sterk vervuild.
  => BHV-er verzorgt totale wondbehandeling.
  – Ernstige verwondingen:
  => Diep, groot en/of sterk vervuild.
  => Vaak wonden aan handen en gezicht.
  => Na eerste verzorging, nabehandeling door professionele hulpverleners.

• Algemene behandeling uitwendige wonden
  1) Slachtoffer laten zitten of liggen.
  2) Stel hem op zijn gemak.
  3) Houdt het getroffen lichaamsdeel hoog.
  4) Om afknelling sieraden aan vingers en armen laten verwijderen (bij voorkeur door slachtoffer)
  5) Pak de verbandkoffer of laat hem halen.
  6) Oefen zo nodig en mogelijk  druk uit op de wond om het bloeden te stelpen 5 tot 10 minuten)
  => (Vervolg aanpak: lichte verwondingen / ernstige verwondingen)

• Lichte verwondingen (vervolg):
  1) Reinig de wond, eventueel spoelen met zacht stormend lauw water.
  2) Ontsmet de wond met een ontsmettings­middel  (Betadine, Sterilon).
  3) Oefen indien nodig opnieuw druk uit op de wond.
  4) Dek de wond af met een dekverband.
  5) Geef het getroffen lichaamsdeel eventueel rust en steun. (Mitella/brede das)
  6) Raadpleeg bij twijfel een arts of SEH.

• Ernstige verwondingen (vervolg):               
  1) Dek de verwondingen steriel af.
  2) Zorg dat de zwachtel het steriel gaas volledig afdekt.
  – Wond niet schoonmaken! Maakt verdere behandeling door arts of SEH lastiger.
  – Bij bloed door dekverband, wonddruk­verband aanbrengen.
  3) Geef het getroffen lichaamsdeel eventueel rust en steun. (Mitella)
  4) Begeleid het slachtoffer naar de arts of de SEH (ziekenhuis).

• Steriel afdekken van uitwendige wonden              
  – Gebruik hiervoor (wond-)snelverband.

• Wondsnelverband
  – Een “uitgebreide pleister”.
  – Voorwaarde:    Wondkussen moet wond voldoende bedekken.
  – Toepassen:
  _ 1) Schaaf- en snijwonden.
  _ 2) Niet te diepe wonden en niet te sterk vervuild.

• Elastisch verband
  1) Wordt met kleefpleisters vastgezet.
  2) Sluit goed aan.
  3) Goed te gebruiken bij het verbinden van gewrichten, handen en voeten.
  => Bij het aanleggen moet het het zijn elasticiteit behouden.

• Snelverband
  – Kan bij bijna alle wonden worden toegepast.
  – Kan meer wondvocht opvangen dan een wondsnelverband.
  => Goed te gebruiken bij wonden die verder door een arts moeten worden behandeld.

• Aanleggen van een wondsnelverband
  0)  Zie Algemene wondbehandeling.
  1) Verband uit de verpakking => Vouw het verband nog niet open.
  2) Open het bij de korte zwachtel en verwijder de beschermstrook van de kleefpleister.
  3)  Pak de korte zwachtel in de ene hand en de lange zwachtel in de andere hand.
  4)  Trek het verband open boven de wond.
  5) Breng het wondkussen op de wond.
  6) Druk de kleefpleister van de kort zwachtel op de huid vast.
  => Let op!! Zorg dat de lange zwachtel het wondkussen aan alle kanten afsluit.
  7) Haal het beschermstrookje van de kleefpleister van de lange zwachtel en plak deze vast.

• Dekverband vinger             
  0) Zie Algemene wondbehandeling => Dek de vinger af met een steriel dekverband.
  1) Houd de vinger licht gebogen of een stand die het slachtoffer het prettigst vindt.
  2) Leg een steriel gaas op de wond. De wond ruim bedekkend.
  3) Leg er een laagje synthetische watten op. (Drukverhogend)
  4) Leg het geheel vast met een (elastische) hydrofiel zwachtel.
  => Let op!! Zorg dat de zwachtel het geheel goed afdekt.
  5) Leg met de eerste slagen het steriele gaas vast over de top van de vinger.
  6) Leg de eerste afdekking bij de top van de vinger aan
  => Bij duim, wijs- en middelvinger draaien richting  de pink.
  => Bij ringvinger en pink draaien in de richting van de duim.
  7) Over de rug van de hand.
  8) Sla een slag om de pols.
  9) Ga dan weer om de vinger
  10) Over de rug van de hand
  11) Sla een slag om de pols.
  12) Rol de zwachtel zo verder af.
  13) Plak het verband vast met kleefpleister.

• Dekverband hand
  0) Zie Algemene wondbehandeling. => Dek de hand af met een steriel dekverband.
  1) Houd de hand licht gebogen of een stand die het slachtoffer het prettigst vindt.
  2) Leg een steriel gaas op de wond. De wond ruim bedekkend.
  3) Leg er een laagje synthetische watten op. (Drukverhogend)
  4) Leg het geheel vast met een (elastische) hydrofiel zwachtel.
  =>  Let op!! Zorg dat de zwachtel het geheel goed afdekt.
  5) Leg met de eerste slagen het steriele gaas vast.
  6) Leg de eerste afdekking schuin over de hand aan (evenwijdig met de duim).
  7) Sla een slag om de pols.
  8) Ga dan weer schuin naar de handpalm.
  9) Sla weer een slag om de pols.
  10) Rol de zwachtel zo verder af.
  11) Eindig om de pols.
  12) Plak het verband vast met kleefpleister.

• Dekverband elleboog/knie
  0) Zie Algemene wondbehandeling.
  1) Houd de elleboog/knie licht gebogen of een stand die het slachtoffer het prettigst vindt.
  2) Leg een steriel gaas op de wond. De wond ruim bedekkend.
  3) Leg er een laagje synthetische watten op. (Drukverhogend)
  4) Leg het geheel vast met een (elastische) hydrofiel zwachtel.
  5) Let op!! Zorg dat de zwachtel het geheel goed afdekt.
  6) Leg met de eerste slagen het steriele gaas vast.
  7) Leg de eerste afdekking (distaal) aan.
  8) Rol de zwachtel verder naar boven af.
  9) Eindig ruim boven de elleboog/knie.
  10) Plak het verband vast met kleefpleister.

• Aanleggen van een snelverband  
  – Een snelverband is een combinatie van een dekverband met een zwachtel.
  –
  1) Rol het verband open.
  2)  Houd het dekverband kiemvrij door het verband bij de zwachteluiteinden op te pakken
  (kort ene hand, lang andere hand).
  3) Breng het dekverband op de wond.
  => Let op!! Zorg dat bij het uitrollen  van de lange zwachtel aan het dekverband aan alle kanten
  afsluit.
  4) Plak het verband vast met kleefpleister.

• Zeer ernstig bloedverlies behandelen      
  1) Alarmeer professionele hulp zo snel mogelijk.
  2) Laat vreemde voorwerpen in de wond zitten.
  3) Eerst druk uitoefenen op de wond.
  – Alleen? Pas als de wond enigszins is opgehouden met bloeden, alarmeren professionele hulp.

• Stelpen bloeding 
  0) Zie Algemene wondbehandeling.
  –
  Let op:
  – Houd het getroffen lichaamsdeel hoog.
  – Probeer direct contact met het bloed van het slachtoffer te vermijden.
  – Draag indien mogelijk handschoenen.
  –
  1)  Druk met de handen op de wond.
  2) Leg een snelverband of een andere doek op de wond. (Stelpen bloeding heeft prioriteit)
  3)  Wond blijft bloeden!! => Leg een wonddruk­verband aan.

• Aanleggen van een wonddrukverband
  –  Wonddrukverband om bloeding blijvend te stelpen als de bloeding blijft ondanks de druk en het
  (wond-)snelverband.
  –
  Samenstelling verband:
  1)  Snelverband.
  2)  Synthetische watten.
  3)  Elastische zwachtel.
  –
  1) Open snelverband op wond leggen.
  2) Bloeding stelpen door druk op de wond uit te oefenen. Bij voorkeur door het slachtoffer zelf. (5 – 10 minuten)
  3) Leg een snelverband op de wond.
  4) Leg enkele lagen synthetische watten ruim over het snelverband.
  5) Draai een zwachtel één slag om het gewonde lichaamsdeel heel.
  => Zorg dat de watten blijven uitsteken om afknelling te voorkomen.
  => Zorg dat elke slag van de zwachtel de vorige voor ongeveer 2/3 overlapt (dakpansgewijs).
  5) Trek de zwachtels aan en zet de zwachtel vast.
  6) Geef het getroffen lichaamsdeel rust en steun
  => mitella: ondersteuning onderarm.
  => brede/smalle das: ontlasten bovenarm en sleutelbeen.

• Afgerukte/afgeknelde vinger(top)             
  – Leg een dekverband aan om de gewonde vinger.
  – Leg de lagen zo aan dat er DRUK wordt uitgeoefend op de wond.
  –
  1) Doe de afgerukte/afgeknelde vinger(top) in een steriel gaas
  2) Doe het geheel in een plastic zakje.
  3) Stip het geheel in een andere zak met smeltend ijs.
  –
  Noot:
  => Breng de vinger(top) nooit direct met ijs in contact ter behoud van het weefsel voor een grotere kans op herstel.
  => Geen ijs!! Verpak het lichaamsdeel in een steriel gaas, snelverband of schone (thee)doek!

---

Lees:

• Basisopleiding Bedrijfshulpverlener, NIBHV 2011