Koolmonoxide | CO

Koolmonoxide

1. Wanneer ontstaat koolmonoxide?

• Koolmonoxide (chemische formule: CO)
  – Een onzichtbaar, kleurloos, reukloos en brandbaar gas.
  – Ontstaat bij onvolledige verbranding in apparaten die branden op organische stoffen zoals olie, gas, benzine, kolen en hout (dus niet in elektrische installaties!).
  – Koolmonoxide ontstaat bij brand en bij het roken van sigaretten, maar kan ook vrijkomen bij op gas werkende droogtrommels, CV-ketels en geisers (vooral afvoerloze), open haarden, kachels, gasfornuizen en garages (uitlaatgassen).
  – Koolmonoxide is giftig
  => Het soortelijk gewicht van koolmonoxide is bijna gelijk aan dat van lucht (relatieve dampdichtheid ten opzichte van lucht = 0,97).
  => Daardoor zakt het niet uit, zoals kooldioxide, maar vermengt zicht met de lucht en wordt door luchtstromingen meegevoerd.

• Onvolledige verbranding
  – Er is onvoldoende zuurstof aanwezig voor een goede verbranding.
  – Het koolstofatoom (C) wil zich eigenlijk binden aan twee zuurstofatomen (2O) en daarmee kooldioxide (CO2)worden maar krijgt er maar één (CO).
  – Dit houdt automatisch in, dat koolmonoxide brandbaar is: zodra er weer voldoende zuurstof is, wil koolmonoxide zich alsnog binden met een tweede zuurstofatoom.
  – Koolmonoxide heeft een heel breed explosiegebied: de explosiegrenzen liggen tussen 11 en 75 %!

2. Oorzaken voor het ontstaan van koolmonoxide

• Slecht onderhoud van apparaten
  – Als bij een gastoestel de brander is vervuild, vindt onvolledige verbranding plaats.
  – Dergelijke toestellen moeten minimaal 1 maal per jaar door een deskundige worden gereinigd.
  – Als er terugslag plaatsvindt van verbrandingsgassen kan de brander sneller vervuild raken.

• Onvoldoende ventilatie
  – Te weinig aanvoer van verse lucht (zuurstof)
  – Een verstopt afvoerkanaal (bewust dichtgestopt tegen tocht, of dichtgeslibd door vervuiling)
  – Onvoldoende afvoer van verbrandingsgassen “terugslag” – ook bij een schoon afvoerkanaal – , als door een slechte aanleg van het kanaal of bij speciale weersomstandigheden de rook terugstroomt in de schoorsteen.
  – Bij afvoerloze geisers en gasfornuizen komt het eventueel gevormde koolmonoxide altijd direct vrij in de ruimte.
  – Bij verbrandingstoestellen mét afvoer komt het vrij in de ruimte als de afvoer is verstopt of als er terugslag plaatsvindt.

• Evt. koolmonoxidebronnen in de directe omgeving van de woning!
  – Een defect rookgaskanaal bij de buren.
  – Een afvoerpijp die te dicht op de gevel staat of uitmondt bij een ventilatieopening,
  – Uitlaatgassen van verkeer.

3. Effecten van koolmonoxide op het lichaam

• Koolmonoxide ingeademd, wordt het via de longen in het bloed opgenomen.
  – Hier hecht het zich aan de rode bloedcellen.
  – Rode bloedcellen zorgen voor het transport van zuurstof door het lichaam.
  – Koolmonoxide hecht zich ruim 200x makkelijker aan rode bloedcellen dan zuurstof
  => CO verdringt het de zuurstof in het bloed heel gemakkelijk.
  – Het bloed kan daardoor steeds minder zuurstof vervoeren.
  => Weefsels en organen die constant veel zuurstof nodig hebben, zijn hiervoor het gevoeligst.
  => Dit zijn vooral het hart, het centraal zenuwstelsel en bij zwangere vrouwen de foetus.

• Lichte koolmonoxidevergiftigingverschijnselen
  – Vermoeidheid, misselijkheid.
  – Hoofdpijn en een verhoogde hartslag en ademhaling.
  => deze verschijnselen lijken op griep, zonder de bij griep horende temperatuurverhoging.
  – Bij hogere concentraties kan men flauwvallen of bewusteloos raken.
  => Dit kan uiteindelijk uitmonden in coma en dood.
  – Het optreden van symptomen hangt af van
  _ 1. de koolmonoxideconcentratie in de lucht,
  _ 2. de blootstellingsduur,
  _ 3. de mate van inspanning,
  _ 4. individuele gevoeligheid en
  _ 5. de gezondheid van betrokkene(n).
  – Mensen met hart of neurologische aandoeningen zijn extra gevoelig.
  => Bij hen kan koolmonoxidevergiftiging leiden tot verergering van hun kwaal.
  => Bij rokers wordt altijd een verhoogd koolmonoxidegehalte aangetroffen in het bloed.

• Normale HbCO-gehalten zijn:
  Niet-rokers: 0,6% (t.g.v. uitlaatgassen etc. Bij meerokers meer!)
  Rokers: 2 – 6 % (zeer zware rokers tot 10 á 15 %)

• Verschijnselen bij acute CO-vergiftiging
  (blootstelling aan hoge concentraties gedurende een korte tijd)
  – Kortademig bij zware inspanning, drukkend gevoel op het hoofd.
  – Kortademig bij matige inspanning, hoofdpijn, verminderd oordeelsvermogen.
  – Hoofdpijn, prikkelbaar, moe, wazig zien, gestoord beoordelingsvermogen, licht in het hoofd.
  – Flauwvallen, zware hoofdpijn, verwardheid, misselijkheid en braken, snelle ademhaling, hartritmestoornissen.
  – Stuipen, coma, verwijde pupillen, hartfalen, verstoorde ademhaling, overlijden.

---

Lees:

• http://www.brandweergeertruidenberg.nl => Koolmonoxide